महा शिवरात्री 2023 तारीख,
पूजा वेळा: महा शिवरात्री हा हिंदू धर्मातील पवित्र त्रिमूर्तीमधील तीनपैकी एक म्हणून ओळखल्या जाणार्या भगवान शिवाच्या सन्मानार्थ दरवर्षी साजरा केला जाणारा एक महत्त्वाचा हिंदू सण आहे.
हा सण देशभरात उपवास करून देवतेची प्रार्थना करून साजरा केला जातो.
यंदा आज महा शिवरात्री १८ फेब्रुवारीला म्हणजेच शनिवार आहे.
या दिवशी विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या कल्याणासाठी प्रार्थना करतात, तर अविवाहित स्त्रिया 'आदर्श पती' म्हणून ओळखल्या जाणार्या भगवान शिवासारखा पती मिळावा अशी प्रार्थना करतात.
महाशिवरात्रीच्या महत्त्वाची मुळे हिंदू पुराणात खोलवर दडलेली आहेत; तथापि, या दिवसाशी संबंधित अनेक दंतकथा आहेत. सर्वात व्यापक आख्यायिका शिव आणि शक्ती यांच्या विवाहाची कथा सांगते.
या रात्री शिवाने त्याची दैवी पत्नी शक्तीशी दुसरे लग्न कसे केले हे कथा आपल्याला सांगते. त्यांच्या दैवी मिलनाचा उत्सव म्हणून हा दिवस 'भगवान शिवाची रात्र' म्हणून साजरा केला जातो.
दुसर्या पौराणिक कथेनुसार, असे मानले जाते की भगवान शिवाने एक विषारी औषध पिऊन जगाला अंधारापासून वाचवले, जे देव आणि दानवांनी समुद्रमंथनाच्या वेळी तयार केले होते.
या आख्यायिकेमुळेच हा दिवस अंधार आणि अज्ञान दूर करण्यासाठी आणि चैतन्याच्या नव्या भावनेने जीवनात पुढे जाण्यासाठी प्रतीकात्मक उत्सव असल्याचे म्हटले जाते.
या दिवशी विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या कल्याणासाठी प्रार्थना करतात, तर अविवाहित स्त्रिया 'आदर्श पती' म्हणून ओळखल्या जाणार्या भगवान शिवासारखा पती मिळावा अशी प्रार्थना करतात. (फोटो: पिक्साबे; गार्गी सिंगचे डिझाइनर)
एक वेगळी आख्यायिका सांगते की भगवान शिवाने सृष्टी, संरक्षण आणि विनाश यांचे संमोहन आणि स्वर्गीय नृत्य केले, ज्याला रुद्र तांडव म्हणतात, कोंबड्याने त्यांची पत्नी सतीच्या दहनाची बातमी ऐकली.
असे मानले जाते की चार वेळा शिवपूजा करण्यासाठी संपूर्ण रात्रीचा कालावधी चार प्रहरांमध्ये विभागला जाऊ शकतो. या वर्षी हे प्रहर खालील वेळापत्रकानुसार पाळले जातील.
रात्री प्रथम प्रहार पूजेची वेळ - संध्याकाळी 06:13 ते रात्री 09:24
रात्री दुसरी प्रहार पूजा वेळ - 09:24 pm ते 12:35, फेब्रुवारी 19
रात्री तिसरी प्रहार पूजेची वेळ - सकाळी 12:35 ते 03:46, फेब्रुवारी 19
रात्री चतुर्थ प्रहार पूजा वेळ - सकाळी 03:46 ते 06:56, फेब्रुवारी 19
चतुर्दशी तिथीची सुरुवात - 18 फेब्रुवारी 2023 रोजी रात्री 08:02 वाजता
चतुर्दशी तिथी समाप्त - 19 फेब्रुवारी 2023 रोजी दुपारी 04:18
Drikpanchang.com म्हणते की दक्षिण भारतीय दिनदर्शिकेनुसार माघा महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथीला महा शिवरात्री म्हणून ओळखले जाते.
तथापि, उत्तर भारतीय दिनदर्शिकेनुसार, फाल्गुन महिन्यातील मासिक शिवरात्रीला महा शिवरात्री म्हणून ओळखले जाते.
दोन्ही कॅलेंडरमध्ये, चंद्र महिन्याचे नामकरण वेगळे आहे. तरीसुद्धा, जगभरातील हिंदू महाशिवरात्री एकाच दिवशी साजरी करतात, ते कोणत्याही कॅलेंडरचे पालन न करता.